Thursday, November 20, 2008

Программистыг хэн төрүүлдэг вэ ?

(хошин өгүүллэг)
Японд сайн программистыг хэдэн дээд сургууль дамжуулан бэлддэг. Ингэхдээ тэд иень гээч мөнгөө хэдэн живаагаар нь баруун солгойгүй цацаж бөөн үрлэг зарлага болж, өр шир тавина.
Шаварчны хүү шаварчин, программистын хүү программист болно гэсэн үзлийг хятадууд ягштал мөрдөнө. Тэд хэдэн үе дамжуулан өч төчнөөн зоос үрж байж программын нарийн ширийн мэдлэгийг хуримтлуулж авамшаа болно.

Арайхийж! Тэр мэдлэгээ үхэхийнхээ өмнө төрсөн ганц хүүгийнхээ баруун чихэнд аяархан шивнэдэг. Ингэхдээ цус нус, цагаан улаан бөөмийн хэдэн төрлийн шинжилгээнд давхар давхар оруулж хоноцынх биш эсэхийг нь дахин дахин магадалдаг.
Харин Монголд бол шал өөр. Программист байгалийн жамаар өөрөө бүрэлдэн буй болно. Бүр тараг мэт бүрэлдэн иснэ.
Жинхэнэ монгол ээж Долгор, хүү Дондогийгоо хотны захад хаячихаад хонио саана гээд арилж өгнө. Ой дөнгөж шүргээд байхад нь шүү дээ! Дондог дураараа тарвалзана аа. Атга шороо авч амандаа хийнэ. Зажилж үзнэ. Залгиж ч үзнэ. Улаан хоолойг нь үзүүр ёзоортой чулуу часхийтэл урж сандаргана. Гай үүгээр зогсохгүй ээ. Нарийн шороо шүлсэнд зуурагдаад хоолойд наашаа ч үгүй, цаашаа ч үгүй тээглэхийн цагт пүсхийтэл хахаж цацан байдгаараа орилж, сүйд майд болно.
Ингээд л нэг настай Дондог хүүгийн бяцхан тархинд чулуу, шороо, элс, үнс, хоргол, хомоол, хар хорхой, тэмээн аалз, өмхий тонгой… гэх зэрэг өгөгдлүүдээс залгиж болдог ба болдоггүйгээр эрэмбэлсэн алгорифм дараалал бүрэлдэн буй болно. Программист Дондог эхний шалгалтаа 69 “D” өгчих нь энэ.
Тэгж байснаа хүү тэнтэр тунтар алхаж эхэлнэ. Улайдталаа халсан зуухны хүхээгт алгаа нааж аюул болно. Буцалж байгаа цагаанд хуруугаа дүрээд часхийтэл орилж, өнөөх нь цэврүүтэж, баалж, уйлаан майлаан шаналан энэлэн хэдэн өдөр үргэлжилнэ ээ, базарваань. Захиалагч талаас тогтоож өгсөн “дулааны хэм” хэмээх нөхцөлт хэмжигдэхүүн хүүгийн баруун гарын алга, зүүн гарын долоовор хуруун дээр насан туршид нь арилшгүй сорви үлдээх нь энэ. “Ий халуу-у-н!” гэх эцэг эхийн анхааруулах дохиог сонсмогцоо логик дараалал бүхий үйлдлийн системийн дагуу гараа нуудаг болно! Программист Дондог хоёр дахь шалгалтаа 78 “С” өгчихлөө.
Есөн нас гэдэг ерөөсөө гуйгаагүй байхад дайраад л ирнэ. Долоогийн “А”-гийн Сугар ах арилжаа шаргыгаа унуулж, арааны шүлс асгаруулсан мөсөн чихрээ харамгүй эмтэлж саймширна. Тэгээд тэр Дондогийг “За ахын дүү, ёстой сэргэлэн ш дээ!” гэж хошгируулна. Саахалт айлын Чимгээд гоё гэгч дөрвөлжилж эвхсэн захидал атгуулах төслийг Дондогийн гараар хэрэгжүүлэх гэснээс л тэр. Сугар “Хэрвээ Чимгээгийн дэргэд аав нь байвал болохгүй, ээж байвал нүдийг нь хариулаарай, том эгч байвал ойртсоны ч хэрэггүй шулам шүү цаадах чинь!” хэмээн захина. Мөсөн чихрийн авилга авсан юм болохоор Дондог хүү саахалтынх руугаа зориг муутай алхахаас өөр аргагүй. Алхаж явахдаа “Аав нь байх юм бол худлаа бор үрээгээ асууна, ээж нь байвал Чимгээ рүү дөхнө…” гээд л үйлдлийн дараалал, хариу үйлдлийн системээ боловсруулсан шиг ээ, айдсаа умартана. Сугарын шуудангийн ногоон онгоц болж ээ явтал Дондог программист гурав дахь шалгалтаа 80 “В” дүнтэй давчихсан байна шүү дээ.
Дондог хүү өглөө босох бүртээ нэг шинэ программ бодож олох зайлшгүй шаардлага тулгарна. “Чөдөртэй морьд хаа хүрсэн бол?” хэмээх энэ бодлого тоо томшгүй олон шийдэлтэй. “Хул морь дагуулсан бол баруун хойшоо явсан байгаа” ч гэх юм уу, “Мөрийг нь харахад бөгтөр буурлын зүүн урд хөлийн чагт мултарчээ. Өрөөлдөөд сул юм шиг алга болсон байгаа даа” гэж бодогдоно. Эсвэл “Өндөр хээрийг услаагүй чөдөрлөчихсөн, хойд гол руу орчихоо вий” гэж толгой гашилгана. Өглөө бүр л программ зохиох дасгал ажиллаад 85 “В” аваад байгаа хэрэг.
Дондог нэг л мэдэхэд арван тав хүрч хонинд явдаг болсон байна. Саахалт айлын Алимаад хэт шохоорхоод, хонио дэндүү ойртуулснаас нийлүүлж, авгайчуулын хараалыг барна. Дамбий гуайн айхавтар бухаж тонгочдог улаан бярууны толгойд бугуйлаа чиргүүлж тавьчихаад бас яана гээч. Хойд голын Болдоотой мөрийцөөд, алаг үрээгээрээ эрэг рүү харайлгаж байгаад эмээлээ чиргүүлж тавьчихаад үзээгүйгээ үзэх бас энүүхэнд.
Энгийн, нийлмэл, давталттай, давталтгүй гээд энэ бүх үйлдлүүд ганцхан хариун дээр очиж зангилагдана. Тэр нь юу гээч? Аавын чөдрийн гувруу татсан ороолголт! Аманд цус амтагдах шиг болж, ганц хариу бүхий олон үйлдлийн систем ч гэнэ үү мэргэжлийн ойлголт орой руу шурдхийтэл гулсаад ирнэ. Программист Дондог дөрөв дэх шалгалтаа 99 “А” өгчих нь тэр.
Дэлхий дахинд компьютерийн сураг дөнгөж л гарч байсан жар далан онд ийнхүү Дондог хэмээх авьяаслаг программист Монгол газар шороон дээр байгалийн жамаараа бүрэлдэн буй болсон түүхтэй байх юм. Монгол цусны программистууд үнэд орж, манай галактикийн од гариг бүхнээр нэг таран ажиллаж байгаагийн учир ийм буюу.
Дэлхийн программ хангамжийн акул компаниуд монгол программист Дондогийн төлөө үхэлдэж байна шүү дээ цаана чинь!

Эх сурвалжийг http://www.biirbeh.com оос иш татав.